دیابت یکی از اولین بیماری هایی بود که شرح داده شد، با نسخه خطی مصری از قرن. 1500 قبل از میلاد ذکر “تخلیه بیش از حد ادرار”. پاپیروس Ebers شامل توصیه ای برای نوشیدن در چنین مواردی است. اعتقاد بر این است که اولین موارد توصیف شده دیابت نوع 1 بوده است. پزشکان هندی در همان زمان بیماری را شناسایی کردند و آن را به عنوان madhumeha یا “ادرار عسل” طبقه‌بندی کردند و خاطرنشان کردند که ادرار مورچه‌ها را جذب می‌کند.

اصطلاح “دیابت” یا “عبور” برای اولین بار در سال 230 قبل از میلاد توسط آپولونیوس یونانی ممفیس استفاده شد. این بیماری در زمان امپراتوری روم نادر تلقی می شد، جالینوس اظهار داشت که در طول زندگی حرفه ای خود تنها دو مورد را مشاهده کرده است. این احتمالاً به دلیل رژیم غذایی و سبک زندگی افراد باستان است یا به این دلیل که علائم بالینی در مراحل پیشرفته بیماری مشاهده شده است. جالینوس نام این بیماری را «اسهال ادرار» (diarrhea urinosa) گذاشت.

اولین اثر باقی مانده با اشاره دقیق به دیابت، اثر آرتائوس کاپادوکیه (قرن دوم یا اوایل قرن سوم میلادی) است. وی علائم و سیر بیماری را که رطوبت و سردی آن را ناشی از اعتقادات «مکتب پنوماتیک» عنوان کرد، بیان کرد. او فرضیه همبستگی بین دیابت و سایر بیماری ها را مطرح کرد و در مورد تشخیص افتراقی از مارگزیدگی که تشنگی بیش از حد را نیز تحریک می کند، بحث کرد. آثار او تا سال 1552 در غرب ناشناخته ماند، زمانی که اولین یون لاتین در ونیز منتشر شد.

دو نوع دیابت برای اولین بار توسط پزشکان هندی سوشروتا و چاراکا در سال های 400 تا 500 پس از میلاد به عنوان شرایط جداگانه شناسایی شد که یک نوع آن با جوانی و نوع دیگر با اضافه وزن مرتبط بود. تا اوایل قرن بیستم، زمانی که کانادایی‌ها فردریک بانتینگ و چارلز بست انسولین را در سال‌های 1921 و 1922 جداسازی و تصفیه کردند، درمان مؤثری ایجاد نشد. این امر با توسعه انسولین طولانی اثر NPH در دهه 1940 دنبال شد.

علم اشتقاق لغات

کلمه دیابت (/ˌdaɪ.əˈbiːtiːz/ یا /ˌdaɪ.əˈbiːtɪs/) از لاتین diabētēs می آید که به نوبه خود از یونانی باستان διαβήτης (diabētēs) می آید که به معنای تحت اللفظی “گذرنده، سیفون” است. پزشک یونانی باستان آرتائوس از کاپادوکیه (فلز قرن اول میلادی) این کلمه را با معنای مورد نظر “تخلیه بیش از حد ادرار” به عنوان نام بیماری به کار برد. در نهایت، این کلمه از یونانی διαβαί می آید
νειν (diabainein) به معنای «گذراندن» که از δια- (dia-) به معنای «از طریق» و βαίνειν (bainein) به معنای «رفتن» تشکیل شده است. کلمه “دیابت” برای اولین بار در زبان انگلیسی به شکل دیابت در یک متن پزشکی نوشته شده در حدود سال 1425 ثبت شده است.

کلمه mellitus (/məˈlaɪtəs/ یا /ˈmɛlɪtəs/) از کلمه کلاسیک لاتین mellītus به معنای “ملیت” (یعنی شیرین شده با عسل، شیرین عسل) گرفته شده است. کلمه لاتین از mell- می آید که از mel به معنای “عسل” آمده است. شیرینی؛ چیز خوشایند و پسوند -ītus که معنای آن با پسوند انگلیسی “-ite” یکی است. این توماس ویلیس بود که در سال 1675 هنگامی که متوجه شد ادرار یک فرد مبتلا به دیابت طعم شیرینی دارد (گلیکوزوری) به کلمه “دیابت” به عنوان نام بیماری اضافه کرد. این طعم شیرین در ادرار توسط یونانیان باستان، چینی ها، مصری ها، هندی ها و ایرانیان مورد توجه قرار گرفته بود.